Een interessant onderzoek aan de Katholieke Universiteit Leuven: Tom Willaert is bezig met een proefschrift over de invloed van de uitvinding van de fonograaf of grammofoon op de (modernistische) Nederlandstalige literatuur. Dit onderzoek valt onder de vlag van MDRN, een groot onderzoeksproject gefinancierd door de K.U. Leuven dat de literatuur uit de eerste helft van de 20ste eeuw bestudeert.
Dit is niet het eerste Belgische onderzoek naar de relatie tussen grammofoon en cultuur. Aan de Universiteit Gent schreef Urszula Idzikowska in 2010 een scriptie met de titel De fonograaf in de Nederlandstalige literatuur rond de eeuwwisseling (pdf). Aan dezelfde universiteit was Tülin Erkan verantwoordelijk voor een verhandeling over De fonograaf in het Vlaamse (Post)symbolisme (pdf). Vast niet toevallig was de promotor bij beide studenten Dr. Sascha Bru, die ook het onderzoek van Tom Willaert begeleidt.
Bij het thema moet ik zelf denken aan het gedicht Grammofoon van Gerrit Achterberg, waarvan de eerste alinea luidt:
Als ik de naald zet op het eboniet,
begint de stof in steile drift te schallen.
Een jubel, die geen adem hoeft te halen,
stijgt uit het zwarte landschap van het niet.
Overigens was Charles Cros, een van de pioniers in de ontwikkeling van de fonograaf in de 19e eeuw, ook een dichter.
Afbeelding: Draaiende grammofoon (1929) van Paul Schuitema, collectie Nederlands Fotomuseum.
Recente reacties